تجهزیات نورپردازی اکواریوم

[ahmadkhabir]

مطالب مرتبط با تجهیزات نورپردازی اکواریوم در این تایپیک مطرح شود

باتشکر

[پرنده ی غریب]

سلام به همه دوستان
من دو تا بک گراند واسه تانک یک متری با عرض سی و قد پنجاه عوض کردم ولی درست نشد هم تیرست هم بعد از چند روز تیکه تیکه میچسبه خیلی بد فرم میشه حالا میخوام بدونم به نور دهی مربوطه یا چیزه دیگه ممنون میشم جواب بدین

[Hamedbm]

نور یکی از مهمترین عوامل تعادل بیولوژیک است. این اهمیت در آکواریومها نیز به چشم می خورد.

گیاهان آبزی داخل آکواریوم و همچنین ماهیها برای رشد و نمو مناسب، نیازمند جذب نور هستند. به علاوه ، فقدان نور سبب کدورت آب و ایجاد رسوبی قهوه ای رنگ بر روی شیشه ها، برگها و ساقه های گیاهان و همینطور سایر وسایل تزئینی داخل آکواریوم می شود که زمینه ای مناسب برای رشد باکتریهای بیماری زا خواهد بود.



سوالی که اینجا پیش می آید در مورد جنس نور است. بهترین نور، نور خورشید است. زیرا دارای انواع اشعه ماوراء بنفش به میزان مطلوب است. اشعه ماوراء بنفش برای زندگی گیاهان و ماهیها دارای اهمیت زیادی است.


در صورت عدم وجود آن، می توان از نورهای مصنوعی بهره جست. در میان نورهای مصنوعی نیز لامپهای با نور سفید و لامپهای فلورسنت از بهترین ها محسوب
می شوند.


___________________

یاد ایامی ....

[Hamedbm]

همانطور که می دانید نوع و شدت نور، برفرآیند فتوسنتز، نحوه تولیدمثل و بطور کلی بر سلامت آبزیان داخل آکواریوم تأثیر مستقیم دارد، بنابراین وجود سیستم روشنایی مناسب در آکواریوم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در واقع، شدت نور مورد نیاز در آکواریوم بستگی به نوع آبزیانی دارد که در آن نگهداری می کنیم.

به عنوان مثال، آبزیانی که به نواحی کم نور نظیر رودخانه هایی که از دل جنگل عبور می کنند تعلق دارند به نور شدید نیاز ندارند زیرا این موجودات، در طول روز، اغلب نور خورشید را بصورت غیرمستقیم دریافت می کنند. برخی از این موجودات نظیر شقایق های دریایی قارچی شکل اگر درمعرض نور شدید قرار گیرند به شدت کسل و بیمار می شوند.
درواقع می توان گفت این نوع آبزیان نیازی ندارند که 12 ساعت کامل در معرض نور قرار گیرند.
از سوی دیگر برخی آبزیان به نور شدید نیاز دارند. این نوع موجودات، اغلب به نواحی کم عمق گرمسیری که آب آن بسیار زلال است تعلق دارند بنابراین می توانند 12 ساعت از روز را در معرض تابش نور خورشید قرار گیرند.

درواقع می توان گفت آنها به نوعی با این شرایط سازگاری یافته اند به طوریکه قرار گرفتن در معرض نور شدید نه تنها باعث شادابی و سرزندگی آنها می شود بلکه فقدان آن زندگی را برایشان غیرممکن می سازد. گیاهان آکواریومی نیز از دسته موجوداتی هستند که برای رشد و نمو به نور شدید نیاز دارند.


تا به حال فقط راجع به شدت نور خورشید صحبت کردیم اما براستی در محیط های مصنوعی نظیر آکواریوم که به جای نور خورشید از نور لامپ برای روشنایی محیط استفاده می شود چگونه می توان به میزان شدت و طول موج نور پی برد؟ دو عامل در تعیین شدت نور لامپ دخیل هستند:

1- دمای رنگ: نور خورشید بسته به اینکه در چه قسمتی از روز بتابد به رنگ های سفید یا زرد دیده می شود اما در واقع می توان گفت که نور خورشید طیف کاملی1 از رنگهاست که هر یک طول موج مخصوص به خود دارند. وقتی به لامپ ها نگاه می کنیم ارقامی نظیر 5500k، 6500k، 10000k، 20000k بر روی آن ها نوشته شده است. این ارقام درواقع مبین رنگ نوری است که هر لامپ از خود منتشر (ساطع) می کند. به عبارت دیگر، درجه کلوین، دمای رنگ نور2 را بیان می کند. رنگ های گرم، همواره دمای رنگ پایین تری دارند و به عکس، دمای رنگ، رنگ های سرد بیشتر است پس می توان گفت قرمز که گرمترین رنگهاست پایین ترین و بنفش که سردترین رنگهاست بالاترین دمای رنگ را دارد، پس هر چه یک طیف به رنگ قرمز نزدیکتر باشد دمای رنگش کمتر بوده و برعکس هر چه به رنگ بنفش نزدیکتر باشد دمای رنگ آن بیشتر است.


1. نور خورشید طیف کاملی از رنگهاست که از بالا به پایین عبارتن از: بنفش، آبی، نیلی، سبز، زرد، نارنجی، قرمز.


2. تون (درجه) رنگ هر یک از رنگ های تشکیل دهنده نور را اصطلاحاً دمای رنگ آن می نامیم.


دمای رنگ لامپ هایی که در آکواریوم مورد استفاده قرار می گیرند نباید کمتر از ْ5500 کلوین باشد زیرا طول موج طیف های قرمز و زرد در لامپ هایی که درجه رنگشان کمتر از 5500k باشد نسبت به طول موج سایز طیف ها بیشتر است.
(به عنوان مثال، لامپ های رشته ای1 از این دسته اند) و از آنجائیکه این نوع نور باعث رشد بی رویه جلبک ها می شود در آکواریوم کاربرد ندارند.
لامپ هایی که دمای رنگ آن ها بین 6500 تا 5500 درجه کلوین باشد برای آکواریوم های آب شیرین مناسب هستند مگر آنکه عمق آکواریوم خیلی بیشتر از حد معمول باشد، زیرا هر چه نور به عمق بیشتری از آکواریوم نفوذ می کند از شدت آن کاسته می شود. لامپ هایی که دمای رنگشان 000/10 کلوین است نور سفیدی از خود ساطع می کنند که هاله ای از رنگ آبی در آن دیده می شود.
این لامپ ها چون شدت نور بیشتری دارند در آکواریوم های نسبتاً عمیق مورد استفاده قرار می گیرند. توجه داشته باشید که برای گیاهان، شدت نور، همواره مهمتر از میزان نور است آن ها در مقایسه با ماهی ها به نور شدیدتری نیاز دارند و از آنجائیکه هر چه نور به عمق نفوذ می کند از شدت آن کاسته می شود بنابراین در آکواریوم های حاوی گیاه باید از لامپ هایی که دمای رنگشان حداقل 6500 درجه کلوین باشد استفاده کرد.
بطور کلی لامپ هایی که دمای رنگشان بین 6500 تا 18000 درجه کلوین باشد برای آکواریوم های آب شیرین حاوی گیاه مناسب خواهند بود.
در مجموع، با صرف نظر از نوع لامپ، می توان گفت لامپ هایی که دمای رنگشان بین 5500 تا 000/10 کلوین باشد برای آکواریوم هایی که فقط محتوی ماهی هستند و لامپ هایی که دمای رنگشان بین 6500 تا 000/180 درجه کلوین است برای آکواریوم های حاوی گیاه مناسبند.

پس بطور کلی لامپ هایی با دمای رنگ 000/18 تا 5500 کلوین در آکواریوم های آب شیرین کاربرد دارند. ضمناً توجه داشته باشید که در تمامی موارد ذکر شده، نوع آبزیان، مقدار دقیق شدت نور مورد نیاز را تعیین می کند.


2- بازده (توان الکتریکی): همانطور که می دانید یکی دیگر از عوامل تعیین کننده شدت نور لامپ، بازده (توان الکتریکی) آن است. توان الکتریکی لامپ برحسب وات (W) بر روی حباب آن نوشته می شود، اما چون ممکن است لامپ هایی که به ظاهر بازده یکسانی دارند (عدد درج شده بر روی حباب آنها یکی است) شدت نور متفاوتی داشته باشند محاسبه شدت نور آکواریوم از طریق ارقام موجود بر روی حباب لامپ ها چندان دقیق و مطمئن به نظر نمی رسد، اما به طور کلی در آکواریوم هایی که فقط محتوی ماهی هستند به ازای هر 5/4 لیتر از آب آکواریوم حداقل توان الکتریکی مورد نیاز 5/2 تا 5/1 وات است و در آکواریوم های آب شیرین حاوی گیاه به ازای هر 5/4 لیتر از آب آکواریوم حداقل توان الکتریکی مورد نیاز 5/3 وات است که هر چه این میزان بیشتر باشد برای رشد و نمو گیاهان بهتر خواهد بود.
پس می توان گفت به عنوان مثال در یک آکواریوم 45 لیتری فاقد گیاه، باید مجموع توان الکتریکی لامپ ها حداقل بین 15 تا 25 وات باشد.



1- لامپ های برقی معمولی را اصطلاحاً لامپ های رشته ای می گویند.



انواع لامپ هایی که در آکواریوم های آب شیرین کاربرد دارند:


حال که میزان شدت نور مورد نیاز در انواع آکواریوم های آب شیرین برایمان مشخص شد نوبت به تعیین نوع لامپ می رسد. انواع لامپ هایی که در آکواریوم های آب شیرین مورد استفاده قرار می گیرند عبارتن از: 1- لامپ های فلورسنت (مهتابی)، 2- لامپ های متال هالید


1- لامپ های فلورسنت (مهتابی) و انواع آن:

لامپ های فلورسنت (مهتابی) انواع مختلف دارند که عبارتست از: 1- لامپ های فلورسنت با بازده معمولیNO، 2- لامپ های فلورسنت با بازده بالا HO ، 3- لامپ های فلورسنت با بازده خیلی بالا VHO ، لامپ های فلورسنت کامپکت.

1-1- لامپ های فلورسنت با بازده معمولی:

لامپ های مهتابی T8 به این گروه تعلق دارند. آنها درواقع، همان لامپ های مهتابی معمولی هستند که در منازل و اداره جات مورد استفاده قرار می گیرند. قطر لوله آنها 25 میلی متر است. مزیت این لامپ ها در این است که اولاً ارزان قیمت بوده و به وفور یافت می شوند، ثانیاً از نظر رنگ نور، انواع متنوعی دارند.

2-1- لامپ های فلورسنت با بازده بالا (HO):

لامپ های فلورسنت T5 جز این گروهند. قطر لوله این لامپ ها 16 میلی متر است یعنی در مقایسه با لامپ های T8 حدود 9 سانت باریکترند اما با این وجود بازده آنها نسبت به این لامپ ها بیشتر بوده و پرنورترند. مزیت این لامپ ها در این است که به راحتی قابل دسترسی هستند و در عین حال چون نسبت به نوع معمولی(T8) بازدهی بیشتری دارند، در آکواریوم هایی که حجم گیاهانشان بیشتر است، بالطبع به نور شدیدتری نیاز دارند قابل استفاده اند.

3-1- لامپ های فلورسنت با بازده خیلی بالا (VHO):

لامپ های فلورسنت T5 دوقلو جز این گروهند. این لامپ ها از نظر ظاهری تا حدودی شبیه به لامپ های فلورسنت کامپکت می باشند با این تفاوت که اولاً فاقد استارت هستند و ثانیاً سرپیچ آنها دارای چهار زائده است که باید به پریز مخصوص وصل شود. مزیت لامپ های دوقلو این است که اولاً با آنکه اندازه آنها نسبت به لامپ های T5 وT8 کوچکتر است بازده بیشتری دارند ثانیاً این لامپ ها دورنگ هستند یعنی یکی از لوله ها رنگ سفید و دیگری رنگ آبی تولید می کند، همانطور که می دانید نور آبی برای رشد گیاهان بسیار مفید است.


1- لامپ های فلورسنت کامپکت:
این نوع لامپ ها که به خاطر جمع و جور بودنشان به این نام شهرت یافته اند در ایران به لامپ های کم مصرف مشهورند. لامپ های فلورسنت کامپکت بازده بالایی دارند و به خاطر شکل ظاهریشان نسبت به سایر لامپ های فلورسنت جای کمتری اشغال می کنند اما چون گران قیمت هستند به ندرت در آکواریوم مورد استفاده قرار می گیرند.

استفاده از رفلکتور (بازتاباننده) برای لامپ های فلورسنت:


از آنجائیکه قسمتی از نور لامپ های مهتابی (فلورسنت) که به سمت بالا می تابد عملاً به هدر می رود بهتر است برای آنکه درصد بیشتری از نور حاصله به داخل آکواریوم بتابد از رفلکتور (بازتاباننده) استفاده کنیم. رفلکتور (بازتاباننده)، نیمه بالایی لامپ مهتابی را تقریباً به طور کامل می پوشاند و بدین ترتیب، باعث می شود که بیشتر نور حاصله به درون آکواریوم بتابد، با این وصف، شدت نور، افزایش یافته و آکواریوم، روشنتر می شود. استفاده از رفلکتور، بویژه در آکواریوم های عمیق (عمق بیشتر از 45 سانتی متر) بسیار حائز اهمیت است. ضمناً برای افزایش میزان شدت نور، شیشه محافظ باید همواره تمیز باشد.

تعویض لامپ های فلورسنت (مهتابی):

از آنجائیکه شدت نور لامپ های فلورسنت با گذر زمان، کاهش می یابد و این امر بر رشد گیاهان، اثر نامطلوب دارد باید آنها را به موقع تعویض کرد. البته اغلب اوقات، کاهش شدت نور این لامپ ها با چشم، قابل مشاهده نیست اما هرگز نباید از آن غافل شد. بهتر است لامپ های فلورسنت را هر 6 -12 ماه یکبار تعویض کرد.


2- لامپ های متال هالید:
دمای رنگ نور لامپ های متال هالید بین 5500 تا 20000 درجه کلوین است و چون بازده بسیار بالایی دارند (بازده آنها حتی از لامپ های فلورسنت کامپکت مهم بیشتر است) مقدار شدت نور آنها برای رشد و نمو گیاهان کاملاً کفایت می کند. مهمترین عیب این لامپ ها گرانقیمت بودنشان است اما چون شدت نور فوق العاده ای دارند اغلب مورد توجه و استقبال آکواریوم داران قرار می گیرند.
از آنجائیکه لامپ های متال هالید، گرمای زیادی تولید می کنند برای جلوگیری از افزایش دمای آب، باید حتماً آنها را با فاصله زیادی از سطح آب آکواریوم نصب کرد.

حال که با انواع مختلف لامپ هایی که در آکواریوم های آب شیرین کاربرد دارند آشنا شدیم می توانیم با مدنظر قرار دادن مزایا و معایب هر یک از آنها، سیستم روشنایی مناسبی را در آکواریوم خود ایجاد کنیم. تجربه ثابت کرده، بهترین روش نورپردازی در این آکواریوم ها بکار بردن ترکیبی از انواع لامپ های فلورسنت است. اگر لامپ های فلورسنتی که نور سفید روشن تولید می کنند را در کنار لامپ هایی که نورشان به قرمز می زند مورد استفاده قرار دهیم نه تنها بر زیبایی آکواریوم افزوده می شود بلکه تمامی طیف های نور مورد نیاز برای رشد گیاهان فراهم می گردد.


مدت زمان روشن ماندن لامپ ها:


مدت زمان روشن ماندن لامپ های آکواریوم بستگی به نوع موجوداتی دارد که در آن زندگی می کنند. در آکواریوم هایی که حاوی گیاهان طبیعی است برای ایجاد چرخه طبیعی شب و روز باید لامپ ها به مدت 10 الی 12 ساعت روشن بمانند. زیرا نور در رشد و نمو گیاهان تأثیر بسزایی دارد. اما در آکواریوم هایی که فقط محتوی ماهیست و هیچ نوع گیاهی در آن قرار ندارد ایجاد چرخه نوری مشابه چرخه شب و روز، چندان اهمیتی ندارد زیرا ماهیها چرخه شب و روز مخصوص به خود را دارند که ربط چندانی با نور خورشید (ایجاد شب و روز طبیعی) ندارد.
شما می توانید ساعات روشنایی لامپ ها را طوری تنظیم کنید که وقتی در منزل هستید لامپ ها روشن باشند تا بتوانید از تماشای مناظر آکواریوم، لذت ببرید مثلاً به جای آنکه لامپ ها را از 7 صبح تا 7 شب که اغلب افراد در منزل نیستند روشن بگذارید این ساعت را به 11 صبح تا 11 شب تغییر دهید.



نورپردازی تیره:


برخلاف گیاهان که به نور شدید علاقه مند هستند و برای رشد و نمو خود بدان نیاز مبرم دارند برخی ماهیها نظیر بسیاری از کت فیش ها1 نسبت به افزایش شدت نور حساسند و این امر در آنها استرس ایجاد می کند. به منظور ایجاد آرامش در این گونه ماهیها بهتر است شدت نور آکواریوم را به حداقل برسانیم. در آکواریوم هایی که فاقد گیاه هستند می توان فقط از نور طبیعی روز برای روشنایی بهره برد تا بدین ترتیب، شدت نور برای این موجودات آزار دهنده نباشد اما درآکواریوم هایی که حاوی گیاهند نمی توان از این روش استفاده کرد زیرا نور طبیعی روز برای رشد و نمو گیاهان آکواریومی، کافی نیست بنابراین به جای این کار باید از وجود گیاهان شناور در آب برای ایجاد سایه و تاریک کردن آب استفاده کرد.



_________________


یاد ایامی ...

[seifollahi]

البته نور مستقیم خورشید باعث ایجاد جلبک سبز روی شیشه ها میشود که به سختی قابل پاک کردن است.

[gwamir]

با سلام برای آکواریومی که گیاه نداره ولی بخواهیم بوسیله نور جلوه زیبایی به ماهی ها ( نئون آبی) و آکواریوم بدهیم چه نوع نوری لازمه؟آیا خریدن مهتابی های کلوین دار میتونیم جلوه زیباتری به آکواریوم بدهیم یا نه ؟
ممنون.

[ahmad57]

با سلام برای آکواریومی که گیاه نداره ولی بخواهیم بوسیله نور جلوه زیبایی به ماهی ها ( نئون آبی) و آکواریوم بدهیم چه نوع نوری لازمه؟آیا خریدن مهتابی های کلوین دار میتونیم جلوه زیباتری به آکواریوم بدهیم یا نه ؟
ممنون.

اگر نمیخوایی که هیچ وقت گیاه داشته باشی لزومی به خرید لامپ کلوین دار نیست ، میتونی از مهتابی زیرکابینتی یا ال ای دی استفاده کنی ، حتی با اینها هم اگر بخوایی بعدا میتونی گیاه نگهداری کنی، مگر اینکه بخوایی الکی کلی هزینه کنی

[kami jon]

يعني اين لامپ هاي كلوين دار فقط براي پروش گياهه؟

[ahmad57]

يعني اين لامپ هاي كلوين دار فقط براي پروش گياهه؟

سلام دوست عزیز
ماهی که فتوسنتز نمیکنه که کلوین بخواد
بیشتر کلوین های بالا هم که مربوط به آب شور هست
ولی گیاه آب شیرین با کلوین 6400 -6500 هم که حتی مهتابی های زیر کابینتی دارن هم فتوسنتز میکنه
البته بستگی به ارتفاع شما هم داره که از چه لامپی استفاده کنید و صد البته نوع گیاه